काठमाडौं । अमेरिकी अनुदान सहयोग मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेशन (एमसीसी) सम्झौता पारित हुन नदिन चिनियाँ गुप्तचर एजेन्सीको संलग्नता रहेको खुलासा भएको छ ।
सडक र प्रसारण लाइन निर्माणमा अहिलेसम्मकै ठूलो अनुदान एमसीसी सम्झौता संसदबाट पारित नगर्न विभिन्न भ्रम फैलाएर प्रतिकूल वातावरण बनाउन विभिन्न समूह सक्रिय रहेका बेला एमसीसी पारित हुनबाट रोक्न चिनियाँ गुप्तचर एजेन्सीले ११ घण्टासम्म गोप्य अपरेशन गरेको गोप्य प्रतिवेदन खबरहबले सार्वजनिक गरेको छ ।
चिनियाँ नागरिक निङ लिनको नाम नेपालमा एमसीसी विरोधी बयानबाजीमा संलग्न व्यक्तिहरुको सुरक्षा अधिकारीले तयार पारेको सूचीको शीर्ष स्थानमा छ ।
गोप्य रिपोर्टका अनुसार लिन जो अस्कर निङका रुपमा पनि परिचित छन्, एक चिनियाँ गुप्चर एजेन्सी (एमएसएस) का अधिकारी हुन् । उनीसँग PE 0350392, PE1732779 नम्बरको दुइटा पासपोर्ट छ । उनी चीनको हुबेई प्रान्तबाट आएको बताइन्छ ।
नेपालमा चिनियाँ गतिविधिबारे प्राप्त ५० पृष्ठको दस्तावेजमा चिनियाँ नागरिक लिनको बारेमा पाँच पृष्ठभन्दा बढी विवरणहरु उल्लेख छ। जसमा उनका गतिविधिहरु, सम्पर्क सुत्र, संयन्त्र, नेपाली नेता र पत्रकारको नाम समावेश छ ।
एक सुरक्षा अधिकारीले महिनौ लामो जाँचपछि लिन एमएसएस गुप्चर भएको पुष्टि भएको बताउँदै चाँडै उच्च सरकारी अधिकारीलाई प्रतिवेदन बुझाउने जानकारी दिए । एमएसएस चिनियाँ सरकारको प्रमुख खुफिया शाखा हो । जसले विदेशी खुफिया संकलन र काउन्टर इन्टेलिजेन्स कार्यहरू गर्छ ।
दस्तावेजअनुसार लिनको जन्म अगस्ट १६, १९८४ मा भएको थियो । उनको राष्ट्रिय परिचयपत्र नम्बर ४२०५०२१९८४०८१६४८१३ हो । र राज्य सुरक्षा मन्त्रालय (एमएसएस) अन्तर्गतको ब्यूरो अफिसर हुन् ।
लामो समयदेखि चिनियाँ जासुसी सञ्जालबारे अनुसन्धान गरिरहेको नेपालका सुरक्षा अधिकारीले हालै प्रतिवेदन तयार पारेका छन् । प्रतिवेदनमा चीनले तेस्रो मुलुकहरु, विशेषगरी अमेरिकासँग नेपालको सम्बन्ध चिसाउन ‘भूमिका खेलिरहेको’ र अहिले एमसीसीविरुद्ध सक्रिय रूपमा प्रचार, लबिङ र खर्च गरिरहेको उल्लेख छ ।
राजनीतिक विश्लेषक तथा डेनमार्कका पूर्व राजदूत विजयकान्त कर्णले यसलाई नेपालमा चिनियाँ आक्रामक हस्तक्षेपको ज्वलन्त उदाहरणका रूपमा व्याख्या गरेका छन् । कर्णले भने, ‘नेपाल पछिल्लो समय भूराजनीतिक प्रतिस्पर्धामा फसेको छ ।
‘नेपालमा बढ्दो चिनियाँ गतिविधि यसैको परिणाम हो ।’ कर्णले विकासको कुरा गर्दा कुनै पनि देशले अर्को देशको मामिला विरुद्ध बोल्न नहुने बताए । नेपाल जस्तो देशका लागि एमसीसी आवश्यक छ । उक्त दस्तावेजमा चिनियाँ गुप्तचर संयन्त्र, नेपाल भित्रको यसको मोडस अपरेन्डी र यसमा संलग्न व्यक्तिहरुको विस्तृत विवरण समेटिएको छ ।
प्रतिवेदनमा कूटनीतिज्ञ, पत्रकार र व्यापारीसमेतका रूपमा काम गर्ने गुप्तचर अधिकारीहरूको विवरण पनि समावेश गरिएको छ । प्रमाणीकरण हुन बाँकी रहेका केही विवरणहरू पनि “गोपनीय” कागजातमा उल्लेख गरिएका छन् ।
५० पृष्ठको गोप्य गुप्तचर प्रतिवेदनमा चीनका सबै गुप्तचर प्राथमिकताहरू, उद्देश्यहरू, नेटवर्कहरू र नेपालमा रहेका व्यक्तिहरूको विवरण पनि छ । विगतको विवरण पनि दस्तावेजमा उल्लेख गरिएको छ । कुनै पनि हालतमा एमसीसीलाई खारेज गर्ने चिनियाँ गुप्तचर अधिकारीको मुख्य प्राथमिकता रहेको नेपाली सुरक्षा निकायले निष्कर्ष निकालेको छ ।
सुरक्षा अधिकारीहरूले पनि चिनियाँ गुप्तचर एजेन्सी एमसीसी विरुद्ध लबिङ गर्न र गलत सूचना फैलाउन सक्रिय रहेको निष्कर्ष निकालेका छन् । राजनीतिक विश्लेषक गणेश मण्डलले नेपाल सरकारले एमसीसीलाई स्वीकार गर्न नचाहेमा बेल्ट एन्ड रोड इनिसिएटिभ (बिआरआई) खारेज गर्नुपर्ने बताए ।
‘चिनियाँले बीआरआईको नाममा गतिविधि गरिरहेका छन्, हामीले किन त्यसो गर्न दिने ?’ उनले प्रश्न गरे । यसैबीच, प्रतिवेदनअनुसार ओस्कार निङले पनि नेपालमा अमेरिकालाई बदनाम गर्ने ठूलो महत्वाकांक्षाका साथ एमसीसी विरोधी प्रचार प्रसार गरिरहेको पाइएको छ ।
नेपालको सर्वोच्च अदालतले शेरबहादुर देउवालाई प्रधानमन्त्रीमा नियुक्त गर्न परमादेश जारी गरेपछि सुरक्षा अधिकारीहरूले एमसीसीविरुद्ध मुख्य प्रचारकका रूपमा चिनिने निङ लिन झनै सक्रिय भएको गोप्य प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।
नेपाली सुरक्षा र गुप्तचर अधिकारीहरूले तीव्र गतिमा बढ्दै गएको चिनियाँ गुप्तचरको मात्राले नेपालको राजनीतिक प्रस्ताव परिवर्तन गर्न पनि भूमिका खेल्ने चेतावनी दिएका छन् । चिनियाँहरूले सक्रिय रूपमा नेपालका राजनीतिज्ञ, पत्रकार र यहाँसम्मका व्यापारीहरूलाई खुफिया जानकारी सङ्कलन बाहेक प्रभाव पार्दै आएका छन् ।
उनले नेपालमा एमसीसीविरुद्ध आक्रामक लबिङ गरिरहेको पनि दस्तावेजमा उल्लेख छ । एक गुप्तचर अधिकारीले भने, ‘हामीले नेपालमा विशेष गरी व्यापारी, शिक्षाविद् र पत्रकारहरू मार्फत विभिन्न मोर्चाहरूमा चिनियाँ गतिविधिको उल्लेखनीय गतिलाई अनुगमन र ध्यान दिइरहेका छौं ।‘ अधिकारीले थपे, ‘हामीलाई चीनको वैध गतिविधिहरूको बारेमा चिन्ता छैन । तर अन्य मित्र राष्ट्रहरूसँगको हाम्रो सम्बन्धलाई लक्षित गर्ने चिनियाँ गोप्य गतिविधिहरूमा हामी आदर्श रहन सक्दैनौं ।‘
अधिकारीकाअनुसार उनीहरूसँग चिनियाँहरूले के गर्ने भन्ने प्रमाणहरू छन् र त्यस्ता सञ्जालहरू हटाउन उच्चस्तरीय सरकारी अनुमतिको पर्खाइमा छन् ।
‘हामी एकै साथ विदेशी गुप्तचर गतिविधिहरूको ढाँचा, यसको विधि, मोडस अपरेन्डी, र चिनियाँ गुप्तचरले यहाँ के गरिरहेको छ भनेर निगरानी गरिरहेका छौं,’ ती अधिकारीले भने ।
प्रधानमन्त्री केपी ओलीले सुरक्षा खुफिया संकलन क्षमतालाई आधुनिकीकरण गरेपछि नेपालको गुप्तचर निकायले चिनियाँ विदेशी गतिविधिको अनुसन्धान थालेको छ । राष्ट्रिय अनुसन्धान विभाग (एनआईडी) का एक वरिष्ठ अधिकारीले वामपन्थी एकताका लागि चीनको प्रयासको अनुगमन भइरहेको बताए ।
‘हामीले हालैका महिनाहरूमा चिनियाँ कूटनीतिज्ञहरू र गुप्तचर अधिकारीहरूबीच बढ्दो राजनीतिक बैठकहरूको रेकर्ड राखेका छौं, र हामी तिनीहरूको मनसाय बारे सचेत छौं ।
यद्यपि, आन्तरिक मामिलामा नेपाली राजनीतिज्ञहरूलाई उनीहरूको प्रभाव र सल्लाह डरलाग्दो छ,’ ती अधिकारीले थपे ।